Józef Grzybowski (1869-1922)

Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz polski geolog i paleontolog. Inicjator wykonania otworu Krakowska Ska 2, który stał się źródłem brzozowskiej solanki jodowo-bromowej.

Przyszedł na świat w dniu 17 marca 1869 roku w Krakowie. Początkowo nie planował rozwoju swojej kariery naukowej w kierunku zgłębiania nauk geologicznych. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia prawnicze, jednakże wybrany kierunek nie spełnił jego oczekiwań. Wobec tego faktu, postanowił zapisać się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Na studiach zainteresowały go w szczególności wykłady z geologii i paleontologii. Po ukończeniu edukacji, rozwijał zdobytą na nich wiedzę poprzez podróże zagraniczne do Niemiec, Rosji, Francji, Włoch czy Peru. Po powrocie do Galicji rozpoczął pracę jako geolog.

W 1900 roku objął stanowisko docenta na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. 8 lat później awansował na stanowisko tytularnego profesora nadzwyczajnego, po czym w 1919 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1920 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Józef Grzybowski w latach 1895-1921 ogłosił 30 rozpraw naukowych. Równolegle pisał podręczniki i artykuły popularnonaukowe. Jeszcze przed badaczami amerykańskimi przeprowadził badania dotyczące mikropaleontologii. Na przełomie XIX oraz XX wieku uczestniczył w badaniach poszukiwawczych ropy naftowej na obszarze Karpat polskich i zaczął być powszechnie postrzegany jako ekspert od spraw poszukiwań ropy naftowej. W 1915 roku został zaproszony w charakterze eksperta w rejon Mezopotamii w celu wydania opinii o tamtejszych złożach roponośnych.

Profesor Grzybowski w 1912 roku powołał do istnienia Zakład Paleontologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego został pierwszym kierownikiem. W tym samym czasie opracował przeglądową mapę geologiczną ziem polskich w skali 1:500 000. Kilka lat później w 1919 roku, opracował następną mapę pod tytułem „Mapa obszarów naftonośnych Karpat polskich” w skali 1:200 000.

Należy również dodać, iż Józef Grzybowski poświęcał wiele uwagi działalności popularyzatorskiej. Jego zasługą, było m.in. utworzenie pierwszej polskiej stacji geologicznej w Borysławiu. Opublikował też znaczną liczbę referatów i wygłosił wiele odczytów dotyczących spraw geologicznych. Ponadto kierował działalnością krakowskiego Uniwersytetu Ludowego.

Zmarł 17 lutego 1922 roku w Krakowie, w mieście z którym związał większość swojego życia zawodowego i prywatnego.

Źródła:

S. Dydek, Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium, Brzozów 1996, s. 196.

H. Urban, Józef Grzybowski, https://www.pgi.gov.pl/muzeum/kopalnia-wiedzy-1/10608-jozef-grzybowski.html (dostęp: 15.11.2021).

F. Bieda, W pięćdziesiątą rocznicę utworzenia Pracowni Paleontologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, https://geojournals.pgi.gov.pl/asgp/article/viewFile/11375/9863, s. 623, (dostęp: 15.11.2021).